50. rocznica modeli Opel Kapitän, Admiral i Diplomat

KAD – ten skrót znają nie tylko entuzjaści marki Opel. W latach 60. i 70. XX wieku „Wielka Trójka”, czyli modele Kapitän, Admiral i Diplomat, stanowiła ofertę Opla w klasie wyższej. Marka z bogatą tradycją świętuje obecnie na 26. wystawie Techno Classica w Essen (26–30 marca) rocznicę wprowadzenia na rynek prestiżowej trójki. Kapitän, Admiral i Diplomat mają już 50 lat.

Modele KAD pojawiły się na rynku w marcu 1964 r. Miały identyczne nowoczesne nadwozia zdominowane przez proste linie, ale różniły się wyposażeniem i silnikami. Pięć lat później zastąpiono je modelami serii B, które wyznaczały standardy w swoich klasach dzięki nowoczesnym rozwiązaniom w konstrukcji zawieszenia i jeszcze smuklejszej sylwetce. Pomostem łączącym zabytkowe egzemplarze pokazywane na wystawie Techno Classica z dniem dzisiejszym jest Insignia Sports Tourer OPC – flagowy model marki z Rüsselsheim, który również można będzie obejrzeć w Essen. Podobnie jak w przeszłości ekspozycja Opel Classic została przygotowana we współpracy z Alt Opel IG – największym na świecie klubem miłośników zabytkowych Opli.

Opel Kapitän, Opel Admiral i Opel Diplomat

fot. Opel

Opel Classic prezentuje 10 modeli z dwóch generacjiDziesięć samochodów z rodziny KAD na wystawie w Essen to cała paleta modeli z serii A i B. Ekspozycję aut klasy Premium z 1964 r. otwiera Kapitän A z sześciocylindrowym silnikiem 2.6. Wyprodukowano jedynie 113 wyjątkowych egzemplarzy tego najmniej powszechnego modelu w ofercie z opcjonalnym silnikiem V8 4.6 pochodzącym z Diplomata. W Essen nie zabraknie też rzadkiego Admirala V8 z kolekcji Opel Classic zgromadzonej w Rüsselsheim. Kolejny eksponat to Diplomat A V8 Coupé, który w 1965 r. był jednym z najszybszych produkowanych seryjnie samochodów w Niemczech. Sprzedawany w cenie 25 500 marek niemieckich i wyposażony w nadwozie produkowane przez firmę Karmann, dwudrzwiowy samochód był przeznaczony dla „podróżników z klasą”. Silnik V8 o pojemności 5,4 litra rozwijał moc 230 KM i rozpędzał auto do 205 km/h.

Opel Kapitän, Opel Admiral i Opel Diplomat

fot. Opel

Serię B na wystawie będą reprezentowały modele Kapitän i Admiral z silnikami 2.8 oraz Diplomat 2800 E – jeden z pierwszych niemieckich samochodów z sześciocylindrowym silnikiem wyposażonym w elektroniczny wtrysk paliwa. Ekspozycję KAD uzupełnia Diplomat V8 z silnikiem 5.4 oraz dwie bardzo szczególne wersje flagowego modelu: Diplomat V8 z przedłużonym rozstawem osi z kolekcji Opel Classic, używany podczas wizyty państwowej prezydenta USA Geralda Forda w lipcu 1975 r., oraz czterodrzwiowy kabriolet Diplomat 2.8 E z prywatnej kolekcji, który jest jednym z czterech samochodów zmodyfikowanych przez firmę Karmann dla celów reprezentacyjnych w 1970 r.

Wielka Trójka z Rüsselsheim
Wiosną 1964 r. firma Opel przeprowadziła restrukturyzację swojej oferty w segmencie Premium i po ponad 20-letniej przerwie postanowiła zainteresować nią klientów poszukujących luksusowych sedanów. Kapitän, Admiral i Diplomat były reklamowane właśnie jako „Wielka Trójka”. Inspiracją dla nakreślonych prostymi liniami konturów nadwozia były modele produkowane przez amerykańską spółkę macierzystą Opla, czyli koncern General Motors. Projektanci i krytycy zgodnie określili ten styl mianem „nowego obiektywizmu”, zrywającego z dotychczasową ozdobną i niemal barokową estetyką.

Wydłużone i nowoczesne nadwozia trójki z Rüsselsheim były identyczne i mierzyły 4,95 m długości oraz 1,9 m szerokości. Proporcje nowych Opli klasy Premium uległy zatem wyraźnej zmianie w stosunku do poprzedników.

Kapitän był więc kolejną edycją najlepiej sprzedającego się wówczas samochodu z silnikiem sześciocylindrowym, zaś luksusowy Admiral kontynuował tradycje słynnego przedwojennego modelu o tej samej nazwie. Diplomat miał natomiast pełnić rolę nowego flagowego Opla. Po rozszerzeniu oferty w kierunku wyższych segmentów firma Opel stała się jedynym niemieckim producentem oferującym klientom pełne portfolio: od Kadetta poprzez Rekorda, Kapitäna i Admirala aż po Diplomata. Każdy nabywca mógł znaleźć dla siebie odpowiedni model.

Hierarchię w klasie Premium wyznaczały wyposażenie i pojemność silnika. Kapitän jako jedyny w całej serii miał z przodu pełną kanapę, dzięki czemu mogło nim podróżować nawet 6 osób. W dwóch pozostałych modelach montowano z przodu osobne fotele.

Kapitän i Admiral były oferowane ze znanym już sześciocylindrowym silnikiem 2.6 o mocy 100 KM, który po raz pierwszy wyposażono w bezobsługowe popychacze zaworów. Kolejną nowością była w pełni zsynchronizowana czterobiegowa manualna przekładnia z dźwignią przy kierownicy. Sportową dźwignię położoną centralnie lub dwubiegową przekładnię automatyczną oferowano za dopłatą. Standardem był natomiast nowoczesny dwuobwodowy układ hamulcowy z przednimi hamulcami tarczowymi.

Silnik flagowego Diplomata pochodził z USA. Była to jednostka V8 o pojemności 4,6 litra, rozwijająca moc 190 KM. Kapitän i Admiral osiągały prędkość maksymalną 155 km/h, natomiast Diplomat rozpędzał się do 200 km/h i przyspieszał od 0 do 100 km/h w 11 sekund. Diplomat wyróżniał się też luksusem, elegancją i charakterem. We wnętrzu dominowały miękkie wykładziny z długim włosiem i welurowa tapicerka. Prędkościomierz w wykończonej naturalnym fornirem desce rozdzielczej wyskalowano do 250 km/h. W zakres ekskluzywnego wyposażenia wchodziły również takie elementy jak winylowe pokrycie dachu, rozkładane fotele, cztery elektrycznie sterowane szyby, lusterka boczne regulowane od wewnątrz i oświetlenie przypodłogowe w tylnej części przedziału pasażerskiego. Standardowo montowano także hydrauliczne wspomaganie układu kierowniczego i hamulców oraz światła przeciwmgielne.

Opel Kapitän, Opel Admiral i Opel Diplomat

fot. Opel

Rozszerzenie i modernizacja gamy modelowej
Zaledwie rok po premierze firma Opel zdecydowała się na dalsze uatrakcyjnienie serii KAD. Od wiosny 1965 r. Kapitän i Admiral były dostępne opcjonalnie z silnikiem V8 o pojemności 4,6 litra oraz automatyczną skrzynią biegów z Diplomata. Ceny za Kapitäna i Admirala V8 – odpowiednio 14 740 i 15 950 marek niemieckich – obejmowały zmodernizowane zawieszenie ze wzmocnionymi wałami Cardana, osiami, obręczami kół, oponami i hamulcami. Obydwie wersje są dziś unikatami: wyprodukowano tylko 113 takich Kapitänów i 622 Admirale.

Wkrótce zmodernizowano także standardowe wersje. Otrzymały one nowo opracowany sześciocylindrowy silnik 2.8 z wałkiem rozrządu w głowicy. Ten cichy rzędowy silnik o krótkim skoku cylindra miał podobne założenia konstrukcyjne jak czterocylindrowa jednostka wprowadzona w 1965 r. w Rekordzie B. W wersji S nowy silnik rozwijał moc 125 KM i pozwalał osiągnąć prędkość maksymalną 170 km/h. Od roku 1968 modele oferowano również z opcjonalną odmianą tego silnika, wzmocnioną do 140 KM.

W 1965 r. firma Opel podarowała Muzeum Niemieckiemu w Monachium bardzo szczególny egzemplarz Admirala 2.8 S. Był to w zasadzie przekrój tego modelu wykonany nakładem 5000 godzin pracy, umożliwiający zapoznanie się z konstrukcją i rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w samochodach. Nowy eksponat zastąpił Kapitäna, którego muzeum miało w swoich zbiorach od 1952 r. Ciekawostkami wystawy są też Diplomat kabriolet zbudowany przez Karmanna na bazie coupé oraz wersja z przedłużonym siedmiomiejscowym nadwoziem skonstruowanym przez firmę Vogt.

Dla „podróżników z klasą”
W lipcu 1965 r. do rodziny prestiżowych Opli dołączył jej najbardziej elegancki przedstawiciel. Diplomat V8 Coupé powstawał na linii montażowej zakładów Karmanna w Osnabrück. Najbardziej ekskluzywną wersję Diplomata reklamowano jako samochód dla „podróżników z klasą”. Stosunek ceny do osiągów sprawił, że był to jeden z najbardziej pożądanych modeli w Niemczech. Silnik V8 o pojemności 5,4 litra, który montowano także w Chevrolecie Corvette, był zarezerwowany dla Coupé aż do września 1966 r. W połączeniu z dwustopniowym automatem „Powerglide” silnik V8, rozwijający 427 Nm maksymalnego momentu obrotowego i 230 KM mocy, rozpędzał Coupé od 0 do 100 km/h w niespełna 10 sekund i umożliwiał osiągnięcie prędkości maksymalnej 206 km/h.

Był to wówczas najszybszy samochód produkowany w Niemczech i najdroższy Opel. Diplomat Coupé kosztował 25 500 marek niemieckich. Sedana można było kupić za 17 500, a najtańszą pozycją w cenniku marki był Opel Rekord za 6 980 marek niemieckich. Nic dziwnego, że grono kupujących nie było zbyt duże. Do 1967 r. halę montażową Karmanna w Osnabrück opuściły zaledwie 304 egzemplarze Diplomata V8 Coupé. Od 1966 r. silnik V8 5.4 oferowano także w sedanie.

Aż do zmiany modelu w 1969 r. wyprodukowano 24 249 Kapitänów A, w tym wersje z silnikiem V8. Spore sukcesy odnotowały Admiral i Admiral A V8, których powstało 55 876 egzemplarzy. Całkowita produkcja ekskluzywnego czterodrzwiowego Diplomata wyniosła 8 508 sztuk.

Druga generacja wyznacza standardy techniczne
W lutym 1969 r. Opel wyznaczył nowe standardy techniczne w segmencie Premium, prezentując nową generację rodziny KAD: fundamentalnym zmianom stylistycznym i technologicznym towarzyszył nowy poziom komfortu, bezpieczeństwa i kosztów eksploatacji. Kapitän, Admiral i Diplomat miały nowoczesne, nowo opracowane zawieszenie. Nadwozie i wnętrze zaprojektowano natomiast pod kątem bezpieczeństwa biernego. W porównaniu z modelami poprzedniej generacji samochody z rodziny KAD serii B były nieco mniejsze, a sześcio- i ośmiocylindrowe silniki stały się bardziej oszczędne.

Kapitän nadal pełnił rolę podstawowego modelu w ofercie KAD. Jego sześciocylindrowy rzędowy silnik 2.8 z wałkiem rozrządu w głowicy rozwijał moc 132 KM. O stopień wyżej plasował się komfortowo wyposażony Admiral 2800 S ze 145-konnym silnikiem oraz jego najmocniejsza, 165-konna wersja 2800 E. Innowacyjnym rozwiązaniem opracowanym specjalnie dla silników sześciocylindrowych był elektroniczny wtrysk paliwa firmy Bosch. Nowoczesny 165-konny silnik o wysokiej kulturze pracy był montowany także we flagowym modelu Diplomat. Współpracujący z trzybiegową przekładnią automatyczną 230-konny silnik V8 o pojemności 5,4 litra zaadaptowany z Chevroleta był zarezerwowany dla Diplomata, który z taką jednostką pod maską rozpędzał się do 205 km/h. Model ten wyróżniał się także pionowo ustawionymi przednimi reflektorami. Tylne światła miały układ poziomy – tak samo jak w Kapitänie i Admiralu.

Opel Kapitän, Opel Admiral i Opel Diplomat

fot. Opel

Nadwozia „Wielkiej Trójki” – wciąż imponujące, choć pozbawione ekstrawagancji, za to z dominującymi dużymi płaskimi powierzchniami – stały się krótsze i smuklejsze w porównaniu z poprzednią generacją zaprojektowaną w dużej mierze pod wpływem amerykańskich gustów. Nowe motto brzmiało: „Europejski samochód o funkcjonalnej stylistyce i nowoczesnych rozwiązaniach technicznych”.

Z wyjątkiem silników nowa seria KAD reprezentowała zupełnie nowy styl. Konstrukcję nadwozia i wnętrza podporządkowano wymaganiom bezpieczeństwa biernego. Jedną z ważniejszych innowacji była zaawansowana technicznie tylna oś De Dion ze sprężynami śrubowymi. Po jazdach testowych legendarny kierowca Fritz B. Busch tak charakteryzował nowe modele Premium: „Opel przeszedł w nich samego siebie. Silnik, zawieszenie, układ kierowniczy i hamulce należą do najlepszych, z jakimi miałem do czynienia”.

Już po roku od debiutu KAD drugiej generacji firma Opel uprościła ofertę modeli. W kwietniu 1970 r. Kapitäna zastąpił Admiral N. Nadal rozwijano za to model Diplomat: w sierpniu 1973 r. wprowadzono flagowego Opla w wersji przedłużonej przeznaczonej dla szefów firm, ministrów i głów państw. Rozstaw osi zwiększono w niej o 150 mm, dzięki czemu pasażerowie tylnej kanapy zyskali więcej miejsca.

Jeden model, wiele twarzy
Firmy nadwoziowe, takie jak Karmann czy Vogt, przygotowywały inne specjalne wersje oparte na modelach KAD. Włoska firma Fissore z Turynu, działająca na zlecenie Karmanna, w 1970 r. przebudowała cztery egzemplarze Diplomata 2.8 E, zmieniając je w sedany z otwieranym dachem i szybami ze stałymi ramkami. Do lata 1979 r. kabriolety Diplomat były wykorzystywane jako prestiżowe samochody udostępniane wybitnym sportowcom, aktorom, politykom i innym osobistościom podczas ważnych imprez.

Inne podejście przyjęła firma Vogt z Bad Neuenahr. Na zlecenie drugiej pod względem wielkości niemieckiej telewizji publicznej ZDF ta specjalistyczna manufaktura przebudowywała różne wersje Admirala i Diplomata na szybkie i przestronne samochody dla ekip zdjęciowych. W ogromnym bagażniku mieścił się nawet najbardziej nieporęczny sprzęt.

Najatrakcyjniejszą wersją Opla Diplomata było jednak prawdopodobnie sportowe coupé. W 1973 r. były kierowca wyścigowy Erich Bitter zaprezentował Diplomata CD opartego na wersji studyjnej CD (Coupé Diplomat), przygotowanej przez firmę Opel na Międzynarodowe Targi Motoryzacyjne we Frankfurcie (IAA) w 1969 r. Nadwozie z układem foteli 2 + 2 zaprojektował sam Bitter we współpracy z Centrum Projektowym Opla. Luksusowe coupé produkowane przez firmę Baur ze Stuttgartu bazowało na Diplomacie B.

W lipcu 1977 r. firma Opel postanowiła zakończyć udaną karierę „Wielkiej Trójki” na rynku motoryzacyjnym. Wyniki sprzedaży były następujące: 11 017 Kapitänów, 31 827 Admirali i 18 725 Diplomatów drugiej generacji. W 1978 r. miejsce prestiżowych Opli dla „podróżników z klasą” zajęły nowo zaprojektowane modele Senator i Monza.

Opel Kapitän, Opel Admiral i Opel Diplomat

fot. Opel