Sandra Höner zu Bentrup – projektantka kolorów w Mazda Research Europe opowiada o przyszłości kolorów w branży motoryzacyjnej

Jak wygląda proces tworzenia nowego koloru po wstępnym etapie poszukiwań?

Zbieramy wszystkie początkowe pomysły dotyczące kolorów i materiałów, zaczynamy je mieszać i dopasowywać na kolażach nastrojów. To daje nam poczucie tego, co może sprawdzić się jako główna koncepcja stylistyczna. Kiedy dochodzimy do obiecującego pomysłu, wykonujemy również próbki w naszej lakierni, aby zobaczyć, jak dany kolor będzie wyglądał w rzeczywistości. Idealnym rozwiązaniem jest stworzenie kompleksowej koncepcji stylistycznej, która obejmuje wszystkie trzy główne obszary: nadwozie, wnętrze, kolorystykę wykończenia. 

Nie ma jednak jednej recepty na to, jak to osiągnąć – to proces twórczy, kosztujący wiele prób i błędów. Niektóre pomysły noszę w sobie miesiącami, aż w końcu przychodzi czas na ich rozwinięcie. To sprawdzanie różnych pomysłów, odrzucanie ich i zaczynanie od nowa: to właśnie tak zwykle wygląda praca nad zaawansowanym projektem w moim przypadku. 

W jaki sposób trendy z innych branż wpływają na proces projektowania kolorów?

Znamy trendy kolorystyczne i inspirujemy się nimi, ale uważamy, by nie pozwolić się im ponieść. Po pierwsze, nie wszystkie trendy pasują do stylu naszej marki i wizji projektowej. Po drugie, trendy pojawiają się i przemijają znacznie szybciej niż samochody – musimy dążyć do uzyskania bardziej ponadczasowego wyglądu.

Chociaż w modzie odzieżowej wszystko zmienia się bardzo szybko, niektóre trendy są bardziej trwałe niż inne. Są to zazwyczaj trendy związane z dominującymi kwestiami społecznymi lub wydarzeniami, takimi jak zrównoważony rozwój lub cyfryzacja. Powodują one bardziej trwałe zmiany zachowania konsumentów i ostatecznie przenoszą się na przemysł motoryzacyjny. Naszym zadaniem, jako projektantów, jest wyselekcjonowanie trendów, które utrzymają się przez długi czas lub nawet utrwalą się na zawsze.

Przyjrzyjmy się na przykład cyfryzacji: wielu ludzi uważa ten element postępu za bardzo abstrakcyjny i nieco obcy. Szukają przestrzeni komfortowych i spokojnych. Ta tęsknota za przytulnością przejawia się w cieplejszych kolorach i naturalnych materiałach – kierunek wzornictwa, który można już dostrzec w MX-30.

Jakich kolorów spodziewasz się więcej w przyszłych samochodach?

Jeden z trendów, który uważam za bardzo obiecujący, to kolory podbarwiane, czyli jeden dominujący, neutralny kolor z subtelnym odcieniem, który można dostrzec tylko w określonym świetle. Obserwuję również globalny zwrot w kierunku bardziej żywych kolorów. Szczególnie na rynkach azjatyckich coraz częściej pojawiają się nietypowe kolory, takie jak żółty. A w Europie już od kilku lat widzimy więcej modeli dwukolorowych. Oferujemy tę opcję również w modelu MX-30 – dodaje ona świeżości i zapewnia większe możliwości dostosowania do indywidualnych potrzeb. Myślę, że rosnący segment pojazdów elektrycznych odegra tutaj pewną rolę i może być katalizatorem bardziej eksperymentalnych zestawień kolorystycznych. Osoby, które kupują samochód elektryczny, są bardziej otwarte na „nowości”, także kolorystyczne. Widzę także rynek dla tymczasowych rozwiązań kolorystycznych, jak folie samoprzylepne, stosowane zarówno jako metoda indywidualizacji, jak i wyróżnienia samochodów rozmaitych służb.

Jak długo trwa opracowywanie nowego koloru?

W przypadku koloru nadwozia, cały proces trwa zazwyczaj od dwóch do trzech lat, ale zależy to w dużej mierze od złożoności koloru. W przypadku „Soul Red” trwało to o wiele dłużej, ponieważ musieliśmy opracować zupełnie nową technikę lakierniczą.

Ogólnie rzecz biorąc, istnieją dwa główne etapy tego procesu: jako zespoły projektowe, opracowujemy pomysł lub kierunek dla nowego koloru, a następnie zespół produkcyjny w Japonii zastanawia się, jak go wprowadzić w naszych samochodach. Kiedy kilka lat temu byłam w Japonii, miałam okazję obserwować przez dwa miesiące proces powstawania Mazdy 3 – było to bardzo cenne doświadczenie, które dało mi pewne spostrzeżenia, wpływające do dziś na moją pracę. Po wyprodukowaniu pierwszego wzorca koloru, potrzeba kolejnych 18 miesięcy na przygotowanie nowego lakieru do masowej produkcji.

W jaki sposób twój dział współpracuje z innymi członkami zespołu projektowego?

Mamy kilka studiów projektowych na całym świecie: nasza siedziba główna znajduje się w Japonii, kolejna w Ameryce Północnej, a siedziba europejska jest w Oberursel pod Frankfurtem nad Menem w Niemczech. W tym miejscu określamy, co jest ważne dla rynku europejskiego i opracowujemy podstawową propozycję stylistyczną nowego modelu. Działy opracowujące wnętrze, kolorystykę nadwozia i wykończenia oraz odpowiedzialne za stylistykę marki ściśle ze sobą współpracują, tworząc prawdziwie spójną koncepcję. Inne studia projektowe robią to samo dla swoich regionów, a następnie zbieramy je wszystkie razem, aby wybrać jeden kierunek. Pomiędzy studiami projektowymi panuje zdrowa konkurencja, ale w ostatecznym rozrachunku jest to zazwyczaj kombinacja zawierająca pewne pomysły i elementy wszystkich regionalnych koncepcji stylistycznych. W końcu nasze samochody muszą podobać się użytkownikom na całym świecie, więc myślę, że to właściwe rozwiązanie. 

Czy są jakieś modele, w których twój dział odegrał wiodącą rolę w definiowaniu kolorów?

Projekt modelu CX-30 od samego początku znajdował się prawie wyłącznie w gestii europejskiego studia projektowego. Byliśmy zaangażowani we wszystkie najważniejsze decyzje projektowe – od wyglądu nadwozia po zastosowanie kolorów we wnętrzu. W przypadku tego modelu zdecydowaliśmy się ograniczyć paletę kolorów we wnętrzu, aby stworzyć wrażenie czystości, używając tylko kilku przemyślanych rozjaśnień. Myślę, że udało nam się całkiem dobrze zrealizować tę wizję. Uczestnictwo w tym projekcie było naprawdę wyjątkowym i ekscytującym przeżyciem – tym bardziej, że CX‑30 okazała się bardzo udanym modelem.

Jak nakłada się lakier samochodowy?

Oferujemy kilka technik lakierniczych. Nasz trwały lakier składa się z powłoki bazowej, warstwy barwnej i powłoki bezbarwnej. W ten sposób powstaje na przykład nasz lakier „Arctic White”. Kolejne to kolory metaliczne i mika: używają one tego samego nośnika, ale do warstwy barwnej dodaje się trochę miki lub płatków metalu, które odpowiadają za metaliczny połysk i refleksy. W przypadku „Velocity Red” najpierw zaczęliśmy eksperymentować z dodatkowym lakierem, w którym powłoka bezbarwna jest barwiona, aby dodać odcieniowi nieco więcej głębi. Jednak prawdziwy przełom nastąpił wraz z kolorem „Soul Red” i jego rozwinięciem – „Soul Red Crystal”. W tym przypadku zdecydowaliśmy się na kolejną powłokę, aby dodać głębi i wzmocnić kolor w cieniach. Mamy tu warstwę bazową, kolor i powłokę odblaskową, do której dodaliśmy płatki pochłaniające światło, powłokę półprzezroczystą, a następnie ochronną powłokę bezbarwną na wierzchu. Kiedy powłoka barwna wysycha, sprawia, że płatki aluminiowe i pochłaniające światło układają się w określony sposób. W momencie, gdy słońce oświetla powierzchnię, wszystkie płatki odbijają światło pod tym samym kątem, ujawniając wyjątkową głębię i blask tego koloru. Dzięki tej nowej technice lakierniczej uzyskaliśmy o 50 procent większą głębię i o 20 procent większe nasycenie w porównaniu z oryginalnym kolorem „Soul Red”, który wydawał się mocno nasycony. Uzyskanie najlepszego efektu zależy również od nakładania powłok farby w określony sposób. Dlatego właśnie samochody koncepcyjne zawsze wyglądają tak pięknie i perfekcyjnie – są malowane ręcznie. Nauczyliśmy nasze roboty na liniach produkcji masowej naśladować ruchy mistrzów lakierniczego rzemiosła. Nazywamy to podejście „Takuminuri”. Stosujemy obecnie tę metodę dla lakierów „Soul Red Crystal” i „Machine Gray”.

Jak uzyskujecie trwałość lakieru?

Sprowadza się to do jakości lakieru i sposobu jego aplikacji. Dawniej kolor czerwony miał złą opinię, ponieważ z czasem blaknął, jak to się zdarzyło w moim pierwszym samochodzie. Winę za to ponosiły nietrwałe pigmenty: na samym początku do produkcji czerwonych pigmentów używano ołowiu – nie było to zbyt zrównoważone podejście. Producenci zaczęli stopniowo wybierać pigmenty organiczne. Jednak przy ciągłym narażeniu na działanie światła słonecznego i warunków atmosferycznych na karoserii pojawiały się często plamy. Ponadto, aby uzyskać naprawdę żywe kolory, trzeba było używać bardzo dużej ilości pigmentu, co znacznie podnosiło koszty. Od tego czasu przeszliśmy długą drogę, a przebarwienia przestały być problemem. „Soul Red” powstaje z wykorzystaniem pigmentów o wysokiej zawartości chromu, które są z zasady niezwykle trwałe. Z kolei bezbarwna powłoka zewnętrzna chroni lakier, zapewniając mu odporność. Wszystkie lakiery, których używamy obecnie, będą utrzymywały się naprawdę długo, o ile nie całą wieczność.

Co powinno cechować dobrego projektanta kolorów?

Często zadają mi to pytanie, a moja odpowiedź jest bardzo krótka: pasja i ciekawość. Otwartość i bezustanne poszukiwanie nowych rozwiązań, odkrywanie nowych dróg, śledzenie najnowszych trendów – to moim zdaniem najważniejsze cechy projektanta pracującego w różnych obszarach wzornictwa.

Czy sposób, w jaki postrzegasz kolory różni się od sposobu, w jaki postrzegają je osoby nie będące projektantami?

Prawdopodobnie tak – myślę, że jestem po prostu bardziej świadoma otaczających mnie kolorów i tego, jak one ze sobą współgrają. To coś, co robię każdego dnia i nie mogę wyłączyć tej sfery mojego ja, kiedy wychodzę z biura. Ponadto jestem projektantem materiałów, więc zawsze chcę wszystkiego dotknąć i poczuć!

Jak kolory i materiał współgrają ze sobą? Czy wybór jednego pociąga za sobą drugi?

Kiedy projektujemy samochód, zawsze mamy na uwadze szerszą wizję. Aby została zrealizowana, muszą ze sobą współgrać zarówno kolory, jak i materiały. Wchodzą ze sobą w ścisłą interakcję, ale nie ma żadnej hierarchii.

Na przykład już na początku prac nad MX-30 zdecydowaliśmy, że chcemy wprowadzić do wnętrza samochodu wykończenie z korka, zarówno dla podkreślenia wizji zrównoważonego rozwoju tego modelu, jak i w nawiązaniu do korzeni firmy, będącej kiedyś producentem korka. W tym wypadku materiał pojawił się jako pierwszy, a my pracowaliśmy nad tym, jak dobrać do niego odpowiednią paletę kolorów. Ostatecznie zaoferowaliśmy dwa warianty kolorystyczne samego korka, jeden ciemny, drugi jaśniejszy, ponieważ zależało nam, aby idealnie pasowały do różnych opcji wnętrza. Zdefiniowanie właściwej kombinacji kolorów i materiałów jest procesem ciągłych negocjacji i nie sposób ich w pełni oddzielić.

Czym różni się projektowanie wnętrza samochodu od projektowania wystroju innych pomieszczeń, np. pokoju?

Po pierwsze, musi być bardziej długowieczne. Kiedy masz już dość stylu, w jakim urządzasz swój dom, możesz go łatwo zmienić. Jednak samochody są zazwyczaj użytkowane długo i nie można ich ponownie w prosty sposób dostosować. Stosowane przez nas materiały muszą być również odporne na działanie promieni słonecznych i ciągłe użytkowanie, dlatego musimy wybierać materiały o wysokiej trwałości. Ponadto, musimy sprostać szerszemu spektrum gustów: projektowanie własnego pokoju jest bardzo osobiste, ale samochody powinny podobać się wielu osobom. Do tego dochodzą jeszcze pewne ograniczenia związane z bezpieczeństwem. Na przykład, materiały we wnętrzu nie powinny nadmiernie odbijać światła, aby nie oślepiać i nie rozpraszać kierowcy. Musimy znaleźć równowagę między aktualnością a ponadczasowością, funkcjonalnością a estetyką, wyrazistością Mazdy, a szerokim zakresem gustów nabywców.

Czy oprócz Mazdy jest jakaś marka, która według ciebie szczególnie dobrze radzi sobie z kolorami?

Istnieje wiele wspaniałych przykładów w dziedzinie wzornictwa produktów. Jednym z nich, które wciąż podziwiam, są plastikowe krzesła zaprojektowane przez Wernera Pantona w latach 60. Doskonale potrafił połączyć materiały i kolory swoich czasów w sposób, który sprawia wrażenie zarówno wyjątkowego, jak i bardzo organicznego. Jest też wielu współczesnych projektantów i artystów, którzy bardzo sprawnie posługują się kolorem. Na przykład, lubię bardzo subtelne użycie koloru, które japońskie studio projektowe Nendo wykorzystuje do podkreślenia czystości i klarowności swoich projektów. Zupełnym przeciwieństwem – ale równie doskonałym – są meble zewnętrzne Paoli Lenti: używa ona jaskrawo barwionych sznurów, tworząc ciekawe kombinacje kolorystyczne.

Według mnie we wzornictwie kolorów nigdy nie chodzi tylko o samą barwę – trzeba zastanowić się jaki powinien być produkt i jak kolor może pomóc wzmocnić tę wizję. Kolor ma szansę zabłysnąć dopiero wtedy, gdy właściwie potraktowany zostanie każdy aspekt projektu.