Charles Stewart Rolls dokonał pierwszego przelotu tam i z powrotem nad kanałem La Manche

1 czerwca 2020

2 czerwca 1910 roku o godzinie 18.30 pionier lotnictwa Charles Stewart Rolls wystartował swoim kruchym dwupłatowcem z aerodromu Swingate blisko Dover, by odbyć lot w dwie strony nad kanałem La Manche.

Sfrustrowany czekał na ten moment od ponad tygodnia, gdyż mocny wiatr, mgła i problemy techniczne kilka razy udaremniły jego start. Jednak wreszcie warunki pogodowe były doskonałe, nie wiało, a niebo było czyste. Wśród obserwatorów zgromadzonych na klifie byli rodzice Rollsa, Lord i Lady Llangattock, jego siostra oraz szwagier, Sir i Lady Shelley.

Gazeta Daily Telegraph donosiła, iż Rolls osiągnął pułap 900 stóp oraz prędkość „mniej więcej 40 mil na godzinę” kiedy zbliżał się do wybrzeża Francji. O 19.15 przelatywał nad małym francuskim miasteczkiem Sangatte (w którym dziś znajduje się wylot z Eurotunelu). Wychylając się ze swojego aeroplanu wyrzucił trzy obciążone koperty. Treść każdej z nich brzmiała „Pozdrowienia dla Auto Klubu Francji… Zrzucone z samolotu Wright przelatującego z Anglii do Francji. C.S. Rolls, czerwiec 1910. P.S. Vive l’Entente.’’

Potem zawrócił na północ i obrał kurs na angielskie wybrzeże. O 20 był z powrotem w Dover, skąd Daily Telegraph raportował “wybrzeże, klify i pirs były pełne ludzi, a wszyscy z nich w stanie pełnej ekscytacji.” Rolls nagrodził ich w swoim ekstrawaganckim stylu, okrążając wieże położonego w tym mieście średniowiecznego zamku. „Zdecydowałem się, że okrążę zamek, chociaż wydłużyło to znacząco mój lot, miałem jednak mnóstwo paliwa, a moje silniki pracowały doskonale” powiedział korespondentowi gazety. Tłum był zachwycony. To było coś więcej niż tylko rozrywka, wszyscy wiedzieli, że są świadkami historycznego wydarzenia.

Charles Stewart Rolls dokonał pierwszego przelotu tam i z powrotem nad kanałem La Manche

Podczas trwającej 95 minut przygody, Rolls dokonał dwóch ponadczasowych osiągnięć. Stał się pierwszym Anglikiem, który przeleciał samolotem nad kanałem La Manche oraz pierwszym lotnikiem w historii, który przeleciał non-stop z Anglii do Francji i z powrotem.

Przelot stał się sensacją, a sam Rolls – celebrytą. Świeżo koronowany król George V wysłał osobisty telegram – „Królowa i ja gratulujemy wspaniałego przelotu nad kanałem. George R.I.”. Francuski i angielski klub lotniczy przyznały mu specjalne nagrody. Nawet słynna Madame Tussauds z Londynu rozpoczęła prace nad figurą woskową Rollsa. Flight Magazine chwalił jego korynckiego ducha, z dumą zapewniając czytelników, że Rolls nie dokonał przelotu z myślą wyłącznie o nagrodach i pieniądzach – twierdzenia te mogły być przykre dla Rollsa, który wydał prawie 1/3 z miliona funtów (w przeliczeniu na dzisiejsze ceny) tylko na loty wykonane w pierwszej połowie 1910 roku. Może ten fakt miał na myśli, gdy z drwiną zauważył: „To jedyny przypadek, gdy udało mi się zabrać 10 galonów paliwa do Francji i z powrotem bez zapłacenia cła.”

Fakt, iż rekordowy lot Rollsa odbył się w niecały rok po tym, jak Louis Blériot zadziwił świat lotem z Francji do Anglii w lipcu 1909 r., pokazuje, jak szybko rozwijało się lotnictwo i konstrukcje samolotów. Rolls dwukrotnie pokonał kanał La Manche samolotem Wright Flyer zaprojektowanym przez Wilbura i Orville’a Wrightów, którzy są autorami pierwszego na świecie przelotu z 1903 r. maszyną cięższą od powietrza.

Jedynymi zabezpieczeniami Rollsa była jego kamizelka ratunkowa oraz cztery duże pływaki napełnione sprężonym powietrzem, przymocowane do podwozia maszyny. Daily Telegraph lakonicznie stwierdził: “Na szczęście nie było potrzeby sprawdzania ich skuteczności”.

Jednak Rolls był tak samo doświadczony jak i odważny. Jego lotnicza kariera trwała niemal tyle samo czasu, co cała dotychczasowa historia awiacji. Urodzony w 1877 roku Rolls był zafascynowany silnikami od lat szkolnych – studiował w Trinity College na Uniwersytecie Cambridge na wydziale Mechaniki i Nauk Stosowanych – i zaraził się lotnictwem u jego zarania. Był członkiem-założycielem Aeroklubu Królewskiego, początkowo jako pilot balonu (odbył ponad 170 lotów i zdobył złoty medal Gordona Bennetta w 1903 roku za najdłuższy nieprzerwany lot). Wiosną 1909 roku, gdy bracia Wright przybyli z Ameryki do Anglii z wizytą na zaproszenie Aeroklubu Królewskiego, Rolls był jej oficjalnym gospodarzem. Rok później stał się drugim Brytyjczykiem, który otrzymał licencję pilota.

Po pierwszym historycznym spotkaniu w 1904 roku, Rolls próbował przekonać Henry’ego Royce’a, by zbudować samolot. Bez skutku (można tylko spekulować, jakim cudem mógłby zakończyć się ten projekt, gdyby stał się faktem), więc ostatecznie niezłomny Rolls kupił samolot Wright Flyer i odbył nim ponad 200 lotów.

To również w tej maszynie Rolls zginął tragicznie, zaledwie w miesiąc po przelocie nad kanałem. 12 lipca 1910 roku, podczas zawodów w Bournemouth, od samolotu odłamał się ogon i maszyna spadła na ziemię z wysokości 100 stóp rozbijając się blisko zatłoczonej trybuny. Rolls doznał urazu czaszki i zmarł na miejscu; był 12. osobą w historii, która zginęła w wypadku lotniczym i pierwszym Brytyjczykiem, który stracił życie lecąc samolotem. Stało się to niedługo przed jego 33. urodzinami