Co różni nieustąpienie pierwszeństwa od wymuszenia? Ile wynoszą mandaty?

2 lutego 2024

Nadmierna prędkość i nieustąpienie pierwszeństwa to najczęstsze przyczyny kolizji i wypadków na drogach. Dlatego ważne jest, żeby wiedzieć, jakie są najczęstsze przyczyny takich zdarzeń oraz czy nieustąpienie pierwszeństwa różni się czymś od wymuszenia pierwszeństwa.

Spis treści

Nieustąpienie pierwszeństwa na drodze – przepisy
Co różni nieustąpienie pierwszeństwa od wymuszenia pierwszeństwa?
W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do wymuszenia pierwszeństwa?
Ile wynosi mandat za nieustąpienie pierwszeństwa?

Nieustąpienie pierwszeństwa na drodze – przepisy

Na samym początku pojawia się pierwsze zaskoczenie – Kodeks drogowy nie przewiduje czegoś takiego, jak nieustąpienie pierwszeństwa innemu uczestnikowi ruchu. Znajdziemy tam za to definicję tego, czym jest ustąpienie pierwszeństwa:

Powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku, a osobę poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch – do zatrzymania się, zmiany kierunku albo istotnej zmiany prędkości.

Nowy postrach kierowców jest gorszy niż fotoradary. Kierujący mówią o wyłudzaniu mandatów

Logika jest tu więc odwrócona w stosunku do tego, co mówi się potocznie. Przepisy określają nie to, czego nie wolno robić, ale jaki mamy obowiązek.

Co różni nieustąpienie pierwszeństwa od wymuszenia pierwszeństwa?

Gdyby wziąć na logikę oba te pojęcia, można byłoby powiedzieć, że nieustąpienie jest czymś łagodniejszym. Na przykład ktoś powinien ruszyć, bo ma pierwszeństwo, ale nie może bo mu go nie ustąpiliśmy. Z kolei wymuszenie oznaczałoby sytuację, w której ktoś musi hamować lub uciekać na bok, żeby nie doszło do zderzenia.

Przepisy nie definiują jednak ani nieustąpienia pierwszeństwa ani wymuszenia. To synonimiczne określenia tej samej sytuacji, w której inny uczestnik ma prawo jechać lub iść jako pierwszy, ale naszym zachowaniem mu to uniemożliwimy lub utrudnimy.

Policja ma idealną broń przeciw uciekającym kierowcom. „Chwytak” załatwia sprawę w kilka sekund

W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do wymuszenia pierwszeństwa?

Najczęściej do nieustąpienia pierwszeństwa dochodzi:

podczas zmiany pasa ruchu
na skrzyżowaniach równorzędnych
na rondach
na przejściach dla pieszych

Uogólniając można powiedzieć, że sytuacje te wynikają z nieznajomości przepisów oraz nieuwagi. Podczas zmiany pasa ruchu, kierowcy nie biorą pod uwagę martwego pola lusterek i wjeżdżają w lub tuż przed pojazd jadący obok. Z kolei brak znaków na skrzyżowaniach równorzędnych dezorientuje niektórych kierujących, którzy nie wiedzą o zasadzie prawej ręki i nie potrafią określić pierwszeństwa, lub wjeżdżają na skrzyżowanie bez zastanowienia.

Na rondach natomiast znaki są, ale nieporozumienia pojawiają się na rondach mających przynajmniej dwa pasy. Kierowcy korzystający z wewnętrznego, opuszczają rondo, nie biorąc pod uwagę uczestników ruchu na pasie zewnętrznym, którzy mają przed nimi pierwszeństwo.

Każde nowsze auto ma ten system oszczędzania paliwa, ale podobno zimą szkodzi on silnikowi

Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu to najgroźniejsze z opisywanych wykroczeń. Kierowcy wymuszają na pieszych pierwszeństwo czasami przez nieuwagę i niedostateczną obserwację drogi, ale również z powodu słabej widoczności, szczególnie po zmroku. Określenia, kiedy dochodzi do takiego wykroczenia nie ułatwiają nowe przepisy, zgodnie z którymi pierwszeństwo ma pieszy „wchodzący na przejście”, co jest pojęciem niejednoznacznym i pozostawiającym pole do interpretacji. Zwykle w sposób niekorzystny dla kierowcy.

Ile wynosi mandat za nieustąpienie pierwszeństwa?

Wysokość mandatu za wymuszenie pierwszeństwa na innym uczestniku ruchu zależy od tego, na kim i w jakich okolicznościach do wymuszenia doszło:

niezastosowanie się do znaku „pierwszeństwo dla nadjeżdżających z naprzeciwka” – 100 zł i 4 pkt.
nieustąpienie pierwszeństwa podczas włączania się do ruchu – 250 zł i 5 pkt.
nieustąpienie pierwszeństwa na drodze – 300 zł i 5 pkt.
nieustąpienie pierwszeństwa na skrzyżowaniu – 350 zł i 6 pkt.

nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – 1500 zł (recydywa 3000 zł) i 15 pkt.