Straż miejska – uprawnienia. Czego może strażnik miejski chcieć od kierowcy?

21 listopada 2022

Straż miejska ma pewne uprawnienia do przeprowadzania kontroli drogowych, wyjaśniamy, kiedy i w jakich sytuacjach strażnik może zatrzymać kierowcę.

Co może straż miejska? Uprawnienia strażników miejskich i gminnych dla wielu kierowców, pieszych i innych uczestników ruchu pozostają tajemnicą. Wiele osób uważa, że strażnik miejski/gminny nie ma prawa zatrzymać kierowcy, inni sądzą, że strażnicy miejscy mogą kontrolować prędkość i karać za jej przekroczenie mandatami. Obydwa te stwierdzenia to nieprawda. Czas zatem jednoznacznie wskazać, jakie według aktualnie obowiązujących przepisów są uprawnienia strażników miejskich/gminnych wobec kierowców.

Straż miejska – czy ma prawo zatrzymać kierowcę?

Tak, ale nie zawsze i nie wszędzie. Kontrola ruchu drogowego przez strażników gminnych/miejskich jest dopuszczalna wyłącznie na terenie miast/gmin, które utworzyły taką służbę na swoim terenie. Strażnik miejski z Warszawy w Krakowie, czy Gdańsku nic nie może. Jest osobą formalnie cywilną. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy strażnik miejski/gminny pełni służbę w patrolu wspólnym z policjantem. To jedyny przypadek, kiedy strażnik gminny/miejski może wykonywać czynności służbowe, do których upoważnia go prawo, również poza terenem „swojej” gminy lub miasta. Załóżmy jednak, że strażnik pełni swoje obowiązki na właściwym terenie, czyli gminie lub mieście, w którym służy. Co może?

W jakich sytuacjach strażnik miejski / gminny jest uprawniony do zatrzymania kierowcy?

Zakres uprawnień strażników miejskich / gminnych reguluje Art. 129b ustawy Prawo o ruchu drogowym. Żeby jednak nie wymuszać na nikim ciężkiej lektury, jaką jest treść wspomnianej ustawy, oto sytuacje, w których strażnik może zatrzymać kierowcę:

Strażnik miejski / gminny może zatrzymać do kontroli kierowcę, który nie zastosował się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem (znak B-1).
Strażnik miejski / gminny może zatrzymać kierowcę naruszającego przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów.
Straż miejska ma również uprawnienia do kontroli i zatrzymania kierowcy, który naruszył przepisy dotyczące dopuszczalnego nacisku osi na danej drodze.
Do kontroli drogowej przez strażnika miejskiego / gminnego może być zatrzymany również kierowca, który naruszył przepisy dotyczące ograniczeń ruchu w strefie czystego transportu.

Straż miejska – co może strażnik w trakcie kontroli drogowej?

Funkcjonariusze straży miejskiej / gminnej mogą wylegitymować kierowcę, sprawdzić dokumenty pojazdu, ukarać kierowcę mandatem (ale tylko w zakresie nadanych mu uprawnień, czyli może kierowcę ukarać mandatem za wjazd na obszar z zakazem ruchu, ale już nie ma prawa ukarać nas za wykroczenia, do których kontroli nie jest on uprawniony). Strażnik może też nakazać odholowanie pojazdu (gdy np. źle zaparkowane auto zagraża bezpieczeństwu ruchu).

Warto dodać, że strażnicy mają również uprawnienia do zatrzymania osoby, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu czy innych substancji odurzających, ale nie do strażników należy karanie pijanych kierowców, czy ustalanie stopnia trzeźwości. Jedyne co mogą strażnicy w sytuacji, gdy zatrzymają ich zdaniem pijanego kierowcę, to doprowadzenie kierowcy na najbliższy posterunek policji i przekazanie go funkcjonariuszom.

Poza wymienionymi sytuacjami straż miejska lub gminna nie ma prawa zatrzymywać kierowców popełniających inne wykroczenia, takie jak np. wyprzedzanie na przejściu dla pieszych, czy przekroczenie prędkości (uprawnienia do mierzenia prędkości straże miejskie / gminne utraciły w 2016 roku)